آینه کاری

هنر آینه کاری از زیباترین هنرهای تزئینی است که به صورتهای گوناگون درون ساختمان ها به ویژه زیارتگاههای و کاخ های شاهی و احیانا خانه های شخصی ایران جلوه گر می کند.

از پیشینه نخستین و اغاز این هنر ظزیف در ایران اطلاع قطعی در دست نیست.آنچه می توان در این زیمنه اظهار داشت این است که مرحله نخستین این هنر مربوط به اواخر سلطنت شاه عباس اول(996-1038 ه.ق) می شود که اکنون نمونه ای از آن سراغ نمی رود و میتوان گفت که کهن ترین اثر موجود در ایران اینه کاری های کاخ چهلستون اصفهان که از زمان شاه عباس دوم (1078-1052ه.ق )است.

دلیل این امر آن است که در روزگار شاه عباس اول بازرگانی ایرانی با فرنگستان رونق یافت و از جمله کالاهای وارده جامهای آینه بود که از شهر ونیز به ایران می آوردند و با توجه به دوری راه و چگ.نگی وسایل حمل و نقل آن زمان می شکست و کم کم استادان ایرانی درصدد بر آمدند که قطعات جامهای شکسته آینه را برای تزئین درون ساختمان ها بکار برند و با چنین ابداعی شکسته های جامهای آئینه را به بهترین ترتیب مورد بهره برداری قرار دادند و در عین حال کاخ شاهی را به صورتی تازه آراستند و پس از آن به تدریج هنر آینه کاری به صورت های گوناگون و در موارد مختلف مرسوم و متداول گشت.

در دوره قاجاریه به ویژه روزگار ناصرالدین شاه (1313-1246 ه.ق)هنر آئینه کاری رونق و گسترش بیشتری یافتو مخصوصا هنرمندان شیراز از نظر نازک کاری ها و رویهم قرار دادن شیشه های مختلف ساده و رنگی و جامها و گلبرگ های ریز آئینه در این زمینه هنر نمائی و ابتکار فراوان به خرج دادند.

تداوم در معماری ایرانی

معماری در ایران چون بسیاری دیگری از مظاهر فرهنگی ما در طول تاریخ حیات خود از تداوم کم نظیری برخوردار بوده است.از هنگامی که فن ساختمانی پس از طی یک دوره ابتدائی مراحل تکاملی خود را پیمود و شیوه ی خاص خود را پی ریزی کرد و دیگر خصوصیاتی را که معماری سرزمین ما بدانها بازشناخته می شود در طی قرون متمادی هرگز از دست ننهاد.

کهن ترین نمونه قابل ذکر از میان بناهای باستانی که در کشور ما شناخته شده است معبد عیلامی چغازنبیل واقع در خوزستان است.این پرستشگاه باشکوه که در سیزده قرن از پیش از میلاد بنیاد گشته است نمونه بسیار باشکوهی از یک معماری تکامل یافته به شمار می رود.ساختمان این معبد که دارای شکلی چهارگوشه است دارای پنج طبقه است که هر یک از آنها نسبت به بخش زیرین  خود کوچکتر ساخته شده است و در نتیجه به ساختمان شکل هرمی داده است.بر روی آخرین طبقه ساختمان،مرکز اصلی معبد بنیاد گردیده و دیگر طبقات تاسیسات وابسته به آن را تشکیل می داده است.مصالح اصلی ساختمانی معبد عبارت است از آجرهای پخته بسیار مرغوب که با ملاط محکمی ب هم پیوسته شده اند و در درون دیوارها  و مواردی که به منظور پر کردن صفه های بنا بوده است از خشت استفاده شده است.آنچه در این بنای باشکوه از نظر بحث ما قابل اهمیت استوجود طاق های متعدد ضربی با طرح نیم دایره است که آنچنان با مهارت ساخته شده که پس از گذشت بیش از سه هزار سال هنوز به وضع شگفت انگیزی سالم مانده است.این طاق ها که بر روی دالانهای طویل و بر فراز پلکانهای داخلی معبد بنیاد گشته حکایت از پیشرفت فوق العاده فن ساختمان در دورانهایی چنین کهن در کشور ما می نماید.بر روی هم این معبد عظیم که در شمار بزرگترین زیگوراتهای جهان محسوب می گردد بهترین نمونه هنر معماری بر بنیاد طاق قوسی را در دنیای باستان نشان می دهد.

بناهای یاد بود

یکی از انواع بناهایی که در ایران اسلامی بسیار مورد توجه قرار گرفته است ساختن مقابر و برجها و بناهای یادبود به نام شخصیت های بزرگ می باشد.گنبد قابوس – برجهای رسکت و لاجیم ،برج طغرل و برجهای مراغه وصدها نمونه دیگر از این قبیل را می توان در عداد این دسته یاد نمود.در این باره با آنکه از برجهای یادمان پالمیر سخن به میان آمده است و خواسته اند  این آثار را با هم مقایسه نمایند با این همه نمی توان از نمونه های کهن تر ایرانی در این زمینه صرف نظر کرد.از دوران هخامنشیان کعبه ی زرتشت در نقش رستم و از دوران ساسانیان برج نرسی در پایکولی (که اشتباها با نام بتخانه معرفی شده است)از نمونه های کهن این بناها به شمار می روند.از میان بناهایی که به نام شخصیت های بزرگ در ایران ساخته شده است مقبره امیر اسمعیل سامانی در بخارا از نظر معماری واجد اهمیت خاص است.زیرا این بناها از همه لحاظ به شیوه ی چهار طاق های کهن ایران زمان ساسانی ساخته شده است و نشان ی دهد چگونه شیوه ی معماری اتشکده ها در بناهای اسلامی دنبال شده است.